Ἀνησυχία καὶ σκανδαλισμὸς

 

Ἀνησυχία καὶ σκανδαλισμὸς

Τοῦ Πρωτοπρεσβυτέρου π. Διονυσίου Τάτση

  Οἱ ἄνθρωποι τῆς Ἐκκλησίας πολλὲς φορὲς σκανδαλίζονται ἀπὸ τὴ συμπεριφορὰ μερικῶν κληρικῶν καὶ δικαιολογημένα ἀνησυχοῦν. Ἐπιθυμοῦν νὰ μὴ ὑπάρχουν σκανδαλοποιοὶ κληρικοὶ καὶ νὰ ἐξυγιαίνεται ὁ ἱερὸς χῶρος τῆς Ἐκκλησίας γρήγορα καὶ ἀποτελεσματικά. Ὡστόσο, ἡ κατάσταση δὲν βελτιώνεται ἀμέσως, γιατί οἱ ἄνθρωποι δὲν ἀλλάζουν εὔκολα χαρακτήρα καὶ οἱ σχετικὲς συμβουλὲς τῶν ὑπευθύνων δὲν φέρνουν τὰ ἀναμενόμενα ἀποτελέσματα. Οὔτε καὶ ὁ οἰκεῖος Μητροπολίτης μπορεῖ νὰ συνετίσει ἕνα ἀπρόσεκτο καὶ ἐν πολλοῖς ἀνάξιο κληρικό. 

Δυστυχῶς, τὸ πρόβλημα ἀρχίζει ἀπὸ τὴν ἡμέρα ποὺ χειροτονήθηκε, χωρὶς νὰ τὸ ἀξίζει, ὁ σκανδαλοποιὸς κληρικός. Ἔπρεπε, πρὸ τῆς χειροτονίας του νὰ διαπιστωθοῦν οἱ προθέσεις του, νὰ εἶναι γνωστὴ ἡ ἠθική του ἀκεραιότητα καὶ ὁ ἱερατικός του ζῆλος. Ὅμως αὐτὸ δὲν συμβαίνει πάντα. Πολλοὶ ἀρχιερεῖς δὲν ἔχουν ἐνδιαφέρον νὰ πληροφορηθοῦν γιὰ τὸν ὑποψήφιο. Ἐκεῖνο ποὺ τοὺς ἀπασχολεῖ εἶναι ἡ πλήρωση τοῦ ἐφημεριακοῦ κενοῦ. Μὲ τὸν τρόπο αὐτὸ γίνεται πραγματικότητα ἡ λαϊκὴ παροιμία: «καὶ ὅλοι, κουτσοί, στραβοί, στὸν Ἅγιο Παντελεήμονα». Ναί, ὁ Ἅγιος Παντελεήμων τοὺς δεχόταν ὅλους καὶ τοὺς θεράπευε, ἀλλὰ δὲν τοὺς προωθοῦσε καὶ στὴν ἱερωσύνη! Πάντα οἱ Ἅγιοι ἦταν προσεκτικοὶ στὸ θέμα τῆς χειροτονίας. Θεωροῦσαν καλύτερο μία ἐνορία νὰ ἔχει λιγότερες λειτουργίες μὲ ἄξιους ἱερεῖς, παρὰ νὰ ἔχει μόνιμους ἀνάξιους Ἱερεῖς ποὺ καθημερινὰ θὰ σκανδάλιζαν τὸ ποίμνιό τους.

  Ὅμως ὑπάρχει κι ἕνας ἐσωτερικὸς σκανδαλισμὸς μεταξὺ τῶν ἱερέων, οἱ ὁποῖοι στὰ λόγια εἶναι «ἀδελφοὶ καὶ συλλειτουργοί», ἐνῶ στὴν πράξη εἶναι ἀπρόσεκτοι καὶ ἀλληλοσκανδαλίζονται! Ἡ κατάσταση εἶναι ἐπίσης σοβαρή. Ἐπικρατεῖ στὸ ἱερὸ βῆμα, γύρω ἀπὸ τὴν Ἁγία Τράπεζα, ὅταν συμπροσεύχονται μὲ ἀσέβεια, ἔλλειψη εὐλάβειας καὶ χωρὶς τὴ  συναίσθηση τῆς ἱερότητας τοῦ μυστηρίου τῆς θείας Εὐχαριστίας. Στέκονται ψυχροί, ἀδιάφοροι, ράθυμοι καὶ φιλοπερίεργοι. Εἶναι ἐνοχλημένοι ἀπὸ τὸν ἀδελφό τους ποὺ προΐσταται καὶ ὁ φθόνος τοὺς κατατρώγει τὰ σωθικά.

  Ἀλλὰ καὶ ἐκτός τοῦ ναοῦ κάτι παρόμοιο συμβαίνει, ὅταν συναντῶνται ἱερεῖς ἄλλων ἐνοριῶν. Εἶναι ἀπρόσεκτοι, χωρὶς συναίσθηση ὅτι εἶναι πνευματικοὶ πατέρες, εἶναι διαχυτικοὶ μὲ πολλὲς κοσμικὲς ἐκδηλώσεις καὶ νομίζει ἕνας ταπεινὸς χριστιανὸς ὅτι τὴν ἱερωσύνη τους τὴν ἔχουν ἀφημένη στὸ ἱερό τοῦ ναοῦ, γιὰ νὰ κινοῦνται καὶ νὰ ἐκδηλώνονται μὲ ἀέρα καὶ ἄνεση.

  Ὁ ἄξιος ἱερέας βλέπει τοὺς συλλειτουργούς του, ἐνοχλεῖται, ἀλλὰ καὶ λυπᾶται, γιατί δὲν δέχονται τὴν παραμικρὴ ὑπόδειξη κι εὔκολα τὸν χαρακτηρίζουν ὑποκριτή, ψευτοευλαβῆ καὶ πονηρό. Ὁ ἅγιος Ἰουστῖνος Πόποβιτς σὲ κάποιον ἱερέα ποὺ σκανδαλιζόταν ἀπὸ ἄλλους συναδέλφους του, τοῦ ἔδωσε τὴν ἀκόλουθη συμβουλή: Τὸν γνήσιο ἱερέα δὲν θὰ πρέπει νὰ σκανδαλίζουν μήτε οἱ κακοὶ ἱερεῖς μὰ μήτε καὶ οἱ κακοὶ ἀρχιερεῖς. Αὐτὸς πάντοτε ἀτενίζει πάνω ἀπὸ αὐτούς, πάντοτε προσβλέπει πρὸς τοὺς ἀξίους ἱερεῖς καὶ ἀρχιερεῖς, βλέπει τὸν Ἱερὸ Χρυσόστομο, τὸν ἅγιο Σάββα, τὸν ἱερομάρτυρα διάκονο Ἀββακοὺμ καὶ πλῆθος ἄλλων ἁγίων. Πρὸς αὐτοὺς ἀναφέρεται ὁλόψυχα, αὐτοὺς θαυμάζει καὶ ἀπὸ αὐτοὺς χειραγωγεῖται. Κι ἐκεῖνοι; Ἐκεῖνοι ὅλοι τους εἶναι ὁλοζώντανοι καὶ σήμερα μέσα στὴν Ἐκκλησία, ὅπως ἦταν χθές, μὰ καὶ πρὶν ἀπὸ χίλια χρόνια»[1].

  Πολλοὶ ἱερεῖς στὶς μεγάλες πόλεις ἀντιμετωπίζουν αὐτὸ τὸ πρόβλημα μὲ τοὺς συνεφημέριους, κι ἂς μὴ τὸ φανερώνουν. Ἐπειδὴ εἶναι ψυχοφθόρο, ἐπιλέγουν κάποια μικρὴ ἐνορία ἢ κάποιο παρεκκλήσι, γιὰ νὰ μποροῦν νὰ λειτουργοῦν μὲ κατάνυξη καὶ καθαροὺς λογισμούς. Δυσ­τυχῶς, ἡ συνύπαρξη πολλῶν ἱερέων σὲ μία ἐνορία εἶναι προβληματική, γιατί ὁ καθένας βιώνει τὴν ἱερωσύνη ἀνάλογα μὲ τὴν πνευματικότητά του, ἀλλὰ καὶ γιατί δὲν συμφωνοῦν γιὰ τὸ πῶς θὰ φέρουν εἰς πέρας τὸ ποιμαντικὸ ἔργο ποὺ τοὺς ἔχει ἀνατεθεῖ. Συνήθως ἡ λύση ποὺ δίνεται εἶναι νὰ ἀφήνουν τὸν ἱερατικὸ προϊστάμενο νὰ κάνει ὅ,τι θέλει καὶ οἱ ἴδιοι νὰ ἀδιαφοροῦν! Μετατρέπονται σὲ ἀδιάφορους θεατὲς καὶ δὲν βρίσκουν ἀνάπαυση στὸν ἱερὸ χῶρο τοῦ ναοῦ τους.

Σημειώσεις:

1. Ἁγίου Ἰουστίνου Πόποβιτς, Θεόσοφες διδαχὲς ὀρθοδόξου ὁμολογίας καὶ ἁγιοπατερικῆς ζωῆς, Θεσ/νίκη 2021, σελ. 74-75.

orthodoxostypos